KANIA Franciszek, (1931 – 2005)
Urodził się 28 IX 1931 w Tokarni, w parafii Łętownia, w archidiecezji krakowskiej, w rodzinie rolnika Franciszka i Reginy z d. Kluska. W czasie wojny ukończył 4 klasy szkoły podstawowej i po spaleniu domu (przy pacyfikacji sąsiedniej Zawadki 4 XII 1944 spłonęło 20 gospodarstw w Tokarni) został zwolniony z uczęszczania do szkoły przez kierowniczkę ze względu na ubóstwo. Wtedy poszedł na krótki czas na służbę do ludzi. Dopiero w 1948 rozpoczął dalszą naukę, ponieważ dotychczas był potrzebny do pracy w domu. Do stowarzyszenia wstąpił w 1950, rozpoczynając naukę w gimnazjum pallotyńskim dla Spóźnionych Powołań Kapłańskich w Chełmnie. Kiedy władza ludowa zlikwidowała w 1952 katolickie gimnazjum, wstąpił do nowicjatu w Wadowicach na Kopcu. Sutannę przyjął w 1952. Tam też 8 IX 1954 złożył pierwszą profesję, wieczną zaś 8 IX 1957 w Ołtarzewie. Studia filozofii (1955-57) odbył w Wadowicach, a teologii (1957-61) w Ołtarzewie. Już w seminarium należał do koła misyjnego i gorąco pragnął w przyszłości wyjechać na misje. Interesował się wówczas działalnością misyjną o. Maksymiliana Kolbego w Japonii. Pracę seminaryjną napisał pt. Litania loretańska wzorem czci i nabożeństwa do Najświętszej Maryi Panny (1960). Święcenia kapłańskie przyjął 4 VI 1961 z rąk bpa Zygmunta Choromańskiego w Ołtarzewie.
W latach 1961-64 pracował w Rynie na Mazurach, następnie w Sulechowie, w parafii diecezjalnej, w Poznaniu (1966), ponownie w Rynie (1967) i Wałbrzychu (1970). Kiedy w 1973 otworzyła się polska granica dla misyjnej działalności, nie zważając na brak przygotowania, wyruszył do Rwandy (przybył 8 VI), gdzie pracował na misjach przez 21 lat. Przynależał do wspólnoty w Masace (od IX 1974). Pod koniec 1976 objął parafię Ruhango (z kościołem filialnym w Kinazi), gdzie doprowadził wodę i prąd elektryczny, a w 1980 zbudował kościół. Trudna sytuacja polityczna, która powstała w Rwandzie w 1994, zmusiła go do powrotu do kraju.
Po powrocie z misji rozpoczął pracę duszpasterską w Bielsku-Białej. Po erygowaniu przez biskupa bielsko-żywieckiego w 1996 pallotyńskiej parafii pw. św. Andrzeja Boboli został jej pierwszym proboszczem i posługę tę pełnił przez 3 lata. Nadzorował tu budowę domu misyjnego, a później współpracował z ks. Franciszkiem Mąkinią przy budowie kościoła parafialnego. Był też kapelanem i opiekunem Diecezjalnego Wolontariatu Misyjnego im. bł. Jana Beyzyma oraz diecezjalnym sekretarzem Papieskiej Unii Misyjnej Duchowieństwa. W 2003 wydał drukiem w Apostolicum w Ząbkach wspomnienia z misji pt. Rwanda wczoraj i dziś. 21 lat posługi misyjnej w Rwandzie (1973-1994). Z tą książką jeździł do wielu parafii na terenie całego kraju, gdzie dzielił się swoim doświadczeniem i zachęcał do modlitwy i pomocy misjom. Pisał w niej o swojej pracy misyjnej: „kiedy wracam myślą do tamtych dni i lat przeżytych na służbie Kościoła w Rwandzie, uświadamiam sobie coraz bardziej, że były to lata wspaniałe, obfite w błogosławieństwo Boże, a nie ulegając pokusie pychy, w skromności ducha wobec Boga i ludzi mogę powiedzieć, że nie zmarnowałem ani jednego dnia”.
Ostatnie miesiące jego życia naznaczone były chorobą nowotworową. 29 X 2005 uległ rozległemu udarowi mózgu i został przewieziony do szpitala w Bielsku-Białej. Tam, nie odzyskawszy przytomności, zmarł w Dzień Zaduszny 2 XI o godz. 12.15. Został pochowany 7 XI na cmentarzu w Bielsku-Białej, na Błoniach (Cygański Las), w nowo otwartej kwaterze pallotyńskiej. Liturgii pogrzebowej przewodniczył Janusz Zimniak, bp pomocniczy bielsko-żywiecki. Homilię pogrzebową wygłosił ks. Stefan Dusza, kolega kursowy zmarłego. W liturgii uczestniczyło 96 kapłanów, rodzina, parafianie z rodzinnej Tokarni (2 autokary) i Bielska, przedstawiciele wielu grup i stowarzyszeń, m.in. harcerze. Modlitwa i praca wypełniała każdy jego dzień. Nigdy nie odmawiał pomocy proszącym go o cokolwiek. Kochał misje i gotów był oddać nawet życie za ukochaną Rwandę. Jego dewizą życia były słowa: „być kapłanem oddanym całkowicie Chrystusowi, a nie pół na pół”.
/© Tekst ks. Stanisław Tylus SAC/